بسم الله الرحمن الرحيم «اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین. » «خدايا در اين روز بر روي من درهاي فضل و کرمت را بگشاي و بر من برکاتت را نازل فرما و بر موجبات رضا و خشنوديت موفق بدار و در وسط بهشت هايت مرا مسکن ده اي پذيرنده دعاي مضطر پريشان.» شرح دعا (1)« اللهمّ افْتَحْ لی فیهِ أبوابَ فَضْلَكَ » «خدايا در اين روز بر روي من درهاي فضل و کرمت را بگشاي.»منظور از ابواب چيست؟در دعای اين روز از خداوند خواستاريم که دربهاي فضل و کرم خود را بر روي ما بگشايد، حال مي خواهيم بدانيم که منظور از ابواب (دربها) چيست؟ اگر به ظاهر آن نظر اندازيم مي بينيم که ابواب همان موانعي هستند که براي واردشدن به مکان هاي مورد نظر نياز به فتح و گشودن آنها داريم که براي فتح و گشودن آنها نيز نياز به مفتاح و کليد داريم آن هم کليدي که مخصوص درب مورد نظر باشد چرا که اگر کليد هر درب در جاي خود قرار نگيرد آن درب گشوده نمي شود مگر اينکه شاه کليد داشته باشيم که آن کليدي است که تمام دربها را مي گشايد. و اگر به بطن آن نظر کنيم منظور از ابواب (دربها) همان دربها و ورودي هايي است که بر اساس رضا و خشنودي خداوند و يا خشم و غضب او باز مي گردد، به فرض مثال: هنگامي که بنده اي گناه و معصيتي از پروردگار خويش انجام مي دهد آنگاه است که آن معصيت و گناه سبب گرديده است تا يکي از درب هاي خشم و غضب الهي بر روي او باز گردد که کليد بازشدن اين درب انجام آن گناه مي باشد و هنگامی که بنده ای اطاعت امر پروردگار خویش را نماید ،آنگاه است که آن اطاعت و فرمانبرداری سبب می گردد تا یکی از دربهای فضل و رحمت الهی بر روی او باز گردد که کلید باز شدن این درب همان اطاعت و فرمانبرداری از ذات اقدس پروردگار می باشد.منظور از فضل الهي چيست؟براي آنکه مختصرا از فضل الهي صحبت به ميان آوريم اشاره مي نماييم به دو آيه از قرآن کريم: «ولو لا فضل الله عليکم و رحمته لتبعتم الشيطان الا قليلا»(1) «و اگر فضل و رحمت الهي شامل حال شما نبود همانا جز اندکي همه از شيطان پيروي مي کرديد.» «فلو لا فضل الله عليکم و رحمته لکنتم من الخاسرين»(2) «پس اگر فضل و رحمت خداوند شامل حال شما نبود البته در شمار زيانکاران عالم بوديد.» همانطوري که در آيه اول مشاهده مي نماييم خداوند (عزوجل) مي فرمايد: اگر فضل و رحمت خداوند شامل حال شما نبود جز اندکي همه از شيطان پيروي مي نموديد، و اين را مي دانيم که پيروي از شيطان برابر است با ضلالت و گمراهي و ورود به خشم و غضب الهي و فضل خداوند، توفيق و عنايتش به بندگان و راهنمايي آنان به سوي عبادت و اطاعتش مي باشد،،چنانچه ذات اقدسش در قرآن می فرماید: «يهدي من يشاء الي صراط مستقيم»(3) «(خداوند) هرکه را بخواهد به راه مستقيم هدايت مي نمايد.» و در جای دیگر نیز می فرماید: «ولا تتبعوا خطوات الشيطان انه لکم عدو مبين»(4) «و از وسوسه هاي شيطاني پيروي نکنيد، به درستي که او براي شما دشمني آشکار است.» و در آيه دوم نیز می بینیم که اگر فضل و رحمت خداوند بر بندگانش نبود و آنها را هدايت نمي نمود به حقيقت که آنان از شيطان پيروي نموده و مورد غضب الهي واقع مي شدند و دوزخ بر آنان واجب مي گشت و در حالي است که در گروه زيانکاران قرار می گرفتند،زیرا: «ان الانسان لفي خسر»(5) «به درستي که انسان در خسران و زيان است.» پس با توجه به این آیات ، فضل خداوند به بندگانش همان هدايت به صراط مستقيم است هدايتي که در بهاي رحمت و بخشش خداوند را بر روي بندگانش مي گشايد .لذا در اين روز از خداوند خواستاریم که ابواب فضل و رحمتش را بر روي ما بگشايد. شرح دعا (2)« وأنـْزِل علیّ فیهِ بَرَكاتِكَ » «و در اين روز بر من برکاتت را نازل فرما.»برکات الهيدر اول دعا از خداوند درخواست نموديم که دربهاي فضل و رحمتش را بر روي ما بگشايد، زيرا هنگامي که دربهاي فضل و رحمت او بر روي بندگان گشوده شود آنگاه است که برکات و رحمات الهي بر سر بندگان فرود مي آيد که اگر بخواهيم به آن برکات اشاره نماييم آنها را به دو دسته تقسيم مي کنيم: 1-برکات مادي : برکات مادي شامل جميع نعمتهايي است که انسان از آنها به عنوان مايحتاج زندگي خود استفاده مي نمايد مثل (آب، ميوه جات، سبزيجات و...) چنانچه امیر مومنان حضرت علی علیه السلام فرمودند : «اللّهُمَّ سُقْياً مِنْكَ تُعْشِبُ بِها نِجادُنا، وَ تَجْرى بِها وِهادُنا، وَيُخْصِبُ بِها جَنابُنا، وَ تُقْبِلُ بِها ثِمارُنا، وَتَعيشُ بِها مَواشينا، وَ تَنْدى بِها اَقاصينا، وَ تَسْتَعينُ بِها ضَواحينا، مِنْ بَرَكاتِكَ الْواسِعَةِ، وَعَطاياكَ الْجَزيلَةِ عَلى بَرِيَّتِكَ الْمُرْمِلَةِ، وَ وَحْشِكَ الْمُهْمَلَةِ. وَ اَنْزِلْ عَلَيْنا سَماءً مُخْضِلَةً، مِدْراراً هاطِلَةً،يُدافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ، وَ يَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ، غَيْرَ خُلَّب بَرْقُها، وَلا جَهام عارِضُها، وَلا قَزَع رَبابُها، وَلا شَفّان ذِهابُها، حَتّى يُخْصِبَ لاِمْراعِهَا الْمُجْدِبُونَ، وَ يَحْيى بِبَرَكَتِهَا الْمُسْنِتُونَ، فَاِنَّكَ تُنْزِلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا، وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَكَ، وَ اَنْتَ الْوَلِىُّ الْحَميدُ.»(6) «خداوندا، از تو آبى مى خواهم كه بهوسيله آن زمين هاى بلند ما پر گياه شود، و در زمين هاى پست ما جارى گردد، و اطراف و نواحى ما به فراخ سالى رسند، ميوه هاى ما فراوان گردند، و چهارپايان ما زندگى خوشى يابند، و خيرش به مردم دور از دسترس ما رسد، و جاهايى كه هميشه گرم وسوزان است از آن استفاده كنند،از بركات گسترده و عطاى بى شمارت كه بر جنبندگان نيازمند، و وحشى هاى رها شده در بيابان مى فرستى. و بر ما بارانى درشت و بى وقفه فرست، بارانى كه دانه هايش يكديگر را برانند، و به شدّت به هم برخورد كنند، نه رعد و برقى بى باران، و نه ابرى بى نتيجه، و نه ابرهاى سپيد پراكنده، و نه قطره هاى ريز همراه با باد سرد، بلكه بارانى كه قحطى زدگان از آن به نعمت بسيار رسند، و از بركت آن باران گرفتاران به خشكسالى زنده شوند،كه تويى آن خداوندى كه پس ازنوميدى مردم باران فرستى،و رحمتت را برهمه گسترش دهى، وتويى سرپرست نظام آفرینش که به ستودن سزاواری.» 2-برکات معنوی: برکات معنوي شامل جمیع نعمتهايي است که انسان از آنها به عنوان وسيله اي براي تقرب جستن به ذات اقدس الهي استفاده مي نماید، مثل: (توبه، استغفار، ذکر، دعا و...) چنانچه از امیر المومنین علی علیه السلام پرسیدند : « بماذا احببت لقاءالله؟ » «به چه دلیل شیفته دیدار خدا هستی؟» فرمود : « لَمَّا رَأيْتُهُ قَدِ اخْتَارَ لِي‌ دِينَ مَلَائكَتِهِ وَ رُسُلِهِ وَ أنْبِيَائِهِ، عَلِمْتُ أنَّ الَّذِي‌ أكْرَمَنِي‌ بِهَذَا لَيْسَ يَنْسَاني‌ فَأَجَبَبْتُ لِقَاءَهُ.»(7) «چون‌ كه‌ ديدم‌ او براي‌ من‌ دين‌ ملائكه‌ و رسولان‌ و پيامبرانش‌ را اختيار كرده‌ است‌، دانستم‌: آن‌ كس‌ كه‌ مرا بدين‌ امور گرامي‌ داشته‌ است‌ اين‌ طور نيست‌ كه‌ مرا فراموش‌ كند، از این رو دوستدار دیدار او شدم.» لذا در این روز از خداوند خواستاریم که برکات مادی و معنوی خود را بر ما نازل فرماید. شرح دعا (3)« وَوَفّقْنی فیهِ لِموجِباتِ مَرْضاتِكَ » «و در اين روز مرا به موجبات رضا و خشنوديت موفق بدار.»آنچه که موجب رضايت الهي استبا توجه به آيات و روايات، رضايت خداوند در اين است که بنده مومن از دستورات خداوند و رسولش اطاعت نموده و در انجام آنها قصور نورزد. چنانچه ذات اقدسش فرمود: «و اطيعوالله و الرسول لعلکم ترحمون»(8) «و از حکم خدا و رسول او فرمان بريد، باشد که مشمول رحمت و لطف خداوند گرديد.» و به طور جامع تر می توان گفت که انجام واجبات و ترک محرمات الهي است که موجبات رضايت الهي را از بندگان خويش فراهم مي سازد. تا به درجه«رضي الله عنهم و رضوانه ذلک الفوزالعظيم» ؛«خداوند از آنان راضي است و آنان از پروردگار خويش که اين رستگاري عظيم است»، دست يابند. لذا در اين روز از خداوند خواستاريم که ما را در آنچه موجبات رضایت و خشنودي اوست موفق بدارد . شرح دعا (4)« واسْكِنّی فیهِ بُحْبوحاتِ جَنّاتِكَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ المُضْطَرّین. » «و مرا در اين روز در وسط بهشتهايت مسکن ده اين پذيرنده دعاي مضطرو پريشان.»یا مُجیبَ دَعْوَاتهمان طور که مي دانيم خداوند در قرآن مي فرمايد: «و اذا سالک عبادي عني فاني قريب اجيب دعوه الداع اذا دعان»(9) «هنگامي که بندگان من از تو در مورد من سئوال مي کنند، بگو که من نزديک (آنها هستم) و اجابت مي کنم دعاي کساني را که مرا مي خوانند و از من درخواست مي کنند.» و حضرت علی علیه السلام نیز فرموده اند : «شَوَّقوا اَنفُسَکُم الي نَعيم الجَنَّه تُحبُّوا المَوتَ وَ تَمقُتُوا الحَیات.»(10) «جان های خود را مشتاق نعمت بهشت گردانید،تا مرگ را دوست بدارید و زندگی را دشمن.» لذا در اين روز از خداوند خواستاريم که ما را از خشم و غضب خود دور ساخته و به بهشت برينش که سرچشمه رضايت و خشنودی ذات اقدس اوست ، داخل سازد.نکته ها1- منظور از ابواب (دربها) همان موانع ورودیهایی است که بر اساس رضا و خشنودي خداوند و يا خشم و غضب او صورت می پذیرد، به طوری که دربهای بهشت با رضایت و خشنودی خداوند و دربهای جهنم با خشم و غضب ذات اقدسش بر روی بندگان باز می گردد. 2- اگر فضل و رحمت الهی شامل حال بندگان نبود،جز اندکی همه از شیطان پیروی می نمودند. 3- فضل خداوند به بندگانش همان هدایت به صراط مستقیم است. 4- برکات الهی به دو بخش تقسیم می گردد:1-برکات مادی؛2-برکات معنوی.پی نوشتها1- نساء/ 83 2- بقره/ 64 3- بقره / 142 4-بقره/168 5- عصر /2 6-نهج البلاغه ،خطبه 115،ص222. 7-بحار الانوار،ج6،ص127،ح11 8- آل عمران / 132 9-بقره/186 10-غرر الحکم،ح5779