«أَللّهُمَّ طَهِّرْنِى فیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالاَْقْذارِ،وَصَبِّرْنى فیهِ عَلى کائناتِ الاْقْدارِ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِلتُّقى وَ صُحْبَةِ الاَْبْرارِ،بِعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَیْنِ الْمَساکین.» «خدايا در اين روز مرا از پليدي ها و کثافات (هواي نفس و گناهان) پاک ساز و بر حوادث خير و شر صبر و تحمل عطا فرما و بر تقوا و پرهيزکاري و مصاحبت نيکوکاران عالم موفق بدار به ياري خود اي مايه شادي و اطمينان خاطر مسکينان.» شرح دعا (1)«اللهم طهرني فيه من الدنس و الاقذار » «خدايا مرا در اين روز از پليدي ها و کثافات هواي نفس و گناهان پاک ساز»اثر گناه بر قلب انسانهنگامي که انسان گناه و معصيت پروردگار خويش را انجام مي دهد به تحقيق که آن گناه و معصيت اثر سويي بر ظاهر و باطن آن انسان مي گذارد، به طوري که در روايات است که با انجام هر گناهي لکه سياهي بر قلب انسان مي نشيند که آن لکه سياه با مرور زمان و انجام گناهان بيشتر، افزوده مي شودو باعث سياه شدن دل انسان مي گردد به طوري که ديگر حقايق الهي را نمي تواند بشنود و به مخالفت با آنان مي پردازد. چنانچه امیر المومنان حضرت علی علیه السلام فرمودند : « فالْقُلُوبُ قاسيةٌ عنْ حظّها، لاهيةٌ عنْ رُشْدها، سالكةٌ في غيْر مضْمارها! كأنّ الْمعْنيّسواها، وكأنّ الرُّشْد في إحْراز دُنْياها.واعْلمُوا أنّ مجازكُمْ على الصّراط ومزالق دحْضه وأهاويل زلله، وتاراتف أهْواله»(1) «اما افسوس که دل ها سخت شده ،پند نمی پذیرند و از رشد و کنترل بازمانده و راهی که نباید برود،می رود ،گویا آنها هدف پندها و اندرزها نیستند و نجات و رستگاری را در به دست آوردن دنیا می دانند ،بدانید که باید از صراط عبور کنید ،گذرگاهی که عبور کردن از آن خطرناک است ،با لغزش های پرت کننده،و پرتگاه های وحشت زا و ترسهای پیاپی!»برای پاک شدن از آلودگی های گناه چه باید کرد؟انسان براي آن که از آلودگي هاي گناهان پاک و طاهر گردد، بايد از يگانه پروردگار عالمیان مدد بجويد و از او بخواهد که گناهان او را بيامرزد تا از آلودگي ها نيز خلاصي يابد چرا که تنها با آمرزش و غفران الهي است که انسان از پليدي ها و زشتي هاي گناه پاک مي گردد و خداوند متعال نيز در قرآن به بندگان خود اينگونه بشارت مي دهد: «قل يا عبادي الذين اسرفوا علي انفسهم لا تقنطو من رحمه الله ان الله يغفرالذنوب جميعا انه هو الغفور الرحيم»(2) «بگو از رحمت خداوند نوميد نشويد، براستي که خداوند همه گناهان را مي بخشد، همانا او آمرزنده و مهربان است.»مرگ وسیله ای برای پاک شدن از گناهانمرگ یکی از نعمت های بزرگ الهی است که خداوند متعال بر بندگان مومنش عطا نموده،تا به وسیله آن از آلودگی های گناهانی که در دوران عمر خویش به آن مبتلا شده اند ،رهایی یافته و پروردگار خویش را در حالی ملاقات کنند که از هر گناهی پاک و طاهر باشند.چنانچه امیر مومنان حضرت علی علیه السلام در حدیثی فرمودند : «از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود : مومن وقتی از دنیا می رود،اگر گناهان او به اندازه همه اهل زمین باشد،مرگ او باعث می شود که تمام آنها بخشیده و از گناهان پاک گردد.»(3) و امام صادق علیه السلام نیز در حدیثی فرمودند : «مرگ کفاره گناهان هر مومن است.» (4) لذا در اين روز از خداوند مي خواهيم که ما را جزو توبه کنندگان واقعي از گناهان قرار داده تا از پليدي ها و زشتي هاي گناه که ما را روسياه درگاهش نموده است، پاک گرداند. شرح دعا(2)« وَصَبِّرْنى فیهِ عَلى کائناتِ الاْقْدارِ » «و در اين روز براي من بر حوادث خير و شر صبر وتحمل عطا فرما.»ارزش و اهمیت صبرصبر یکی از واژه های زیبای الهی است که اگر هر انسان مومنی این صفت زیبا و ارزشمند را در خود نهادینه نماید،به طور خاص مشمول رحمت الهی قرار می گیرد که این رحمت سرچشمه از هدایت آن فرد دارد . به طوری که شخص صابر هیچگاه از مقدرات الهی شکایت نمی کند و می داند آنچه را که خداوند برای او مقدر نموده است،به صلاح او بوده و در مقابل شدتهایی که از آن مقدرات بر او می رسد،صبر می نماید و در ارزش صابران همین بس که خداوند صابران را دوست می دارد . چنانچه در قرآن می فرماید: «وَ اللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرينَ»(5) «وخداوند صابران را دوست دارد.»صبر در برابر امتحانات الهيخداوند در قرآن مي فرمايد: « وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفِ وَالْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ »(6) «و امتحان مي کنيم شما را به وسيله اي از ترس و گرسنگي و نقصان و ضرر از اموال و خودتان و ميوه هايتان (در باغها)و بشارت باد بر صابران.» که اين آيه نشان دهنده آن است که انسان در تمام مراحل زندگي براي رشد و ترقي و ارزيابي عملکردش مورد امتحان قرار می گیرد و کساني در اين امتحان پيروز مي گردند که بر تقديرات الهي راضي بوده و بر مشکلات و مصائب صبر نمايند.و هنگامی که مصیبتی بر آنان وارد شود،بگویند: «انا لله وانا اليه راجعون»(7) «همه ما براي خداييم و به سوي او باز مي گرديم.» چنانچه امام حسین علیه السلام فرمودند : « من اصابته مصیبه فقال و ذا ذکری إِنَّا لِلّهِ وَ إِنَّـا إِلَیْهِ رَاجِعونَ جدد الله من اجرها مثل ما کان له یوم اصابته»(8) «که خداوند در پاداش صبر وایمان آنها در قرآن می فرماید: «أُولَئِكَ عَلَیهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ»(9) «آنان گروهي هستند مخصوص به درود و الطاف الهي و رحمت خاص پروردگار و آنان خود هدايت يافتگانند.» لذا در اين روز از خداوند مي خواهيم که ما را جزء صابران واقعي بر آنچه که تقدير او بر ما مي باشد قرار دهد.صبر بر چهار پایه استوار استحضرت علی علیه السلام در این رابطه فرمودند : « وَ الصَّبْرُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الشَّوْقِ وَ الشَّفَقِ وَ الزُّهْدِ وَ التَّرَقُّبِ فَمَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْیَا اسْتَهَانَ بِالْمُصِیبَاتِ وَ مَنِ ارْتَقَبَ الْمَوْتَ سَارَعَ إِلَى الْخَیْرَاتِ»(10) «صبر بر چهار پایه قرار دارد :شوق ،هراس،زهد،انتظار،آن کس که اشتیاق بهشت دارد،شهوتهایش کاستی گیرد ،و آن کس که از آتش جهنم میترسد، از حرام دوری می گزیند و آن کس که در دنیا زهد می ورزد ،مصیبت ها را ساده پندارد ،و آنکس که مرگ را انتظار می کشد،در نیکی ها شتاب می کند.» شرح دعا (3)«و وفقني فيه لتقي و صحبه الابرار بعونک يا غره عين المساکين» « ودر این روز مرا بر تقوا و پرهيزکاري و مصاحبت نيکوکاران عالم موفق بدار به ياري خود اي مايه شادي و اطمينان خاطر مسکينان.»تقوا و پرهيزکاريهمانطور که در دعاي روزهاي قبل تذکر داديم: «ان اکرمکم عندالله اتقکم»(11) «به درستي که گرامي ترين شما نزد خداوند تقوا پيشه ترين شماست.» و براي آنکه ما نزد پروردگار خويش داراي اجر و قربي باشيم بايد تقواي الهي را پيشه کنيم که تقوا يک کلام به مفهوم انجام واجبات و ترک محرمات الهي مي باشد که انسان را به مقامهاي والاي دنيوي و اخروي مي رساند که يکي از آن مقامات اين است که انسان تقوا پيشه و پرهيزکار طبق آيه قرآن نزد پروردگار خويش داراي حرمت مي گردد.چنانچه خداوند در تمام امور در دنيا و آخرت او را کفايت مي کند.رابطه تقوا و مصاحبت با نيکانرابطه تنگاتنگي بين تقوا و مصاحبت با نيکان مي باشد چرا که انسان تقوا پيشه هيچ گاه با بدکرداران و کساني که معصيت پروردگار خويش را انجام مي دهند مصاحبت و معاشرت نمي کند چرا که خود خداوند نيز در قرآن مي فرمايد: «قل لايستوي الخبيث والطيب»(12) «بگو که خبيث و آلوده به کثافات و طاهر و پاکيزه مساوي نمي باشند.» و تنها مصاحبت تقواپيشگان با نيکان و ابرار است چرا که خود نيز از نيکان و ابرار هستند. زيرا کسي به درجه ابرار و نيکان نرسد مگر اينکه تقواي الهي را پيشه سازد .لذا در اين روز از خداوند مي خواهيم که به ما توفيق دهد تا با رعايت تقوا و پرهيزکاري به مصاحبت با نيکان و ابرار نايل گرديم.نکته ها1-هنگامي که انسان گناه و معصيت پروردگار خويش را انجام مي دهد به تحقيق که آن گناه و معصيت اثر سويي بر ظاهر و باطن آن انسان مي گذارد. 2- انسان براي آن که از آلودگي هاي گناهان پاک و طاهر گردد، بايد از يگانه پروردگار عالمیان مدد بجويد و از او بخواهد که گناهان او را بيامرزد تا از آلودگي ها نيز خلاصي يابد. 3-مرگ برای مومنان یکی از راه های پاک شدن از گناهان است. 4- شخص صابر هیچگاه از مقدرات الهی شکایت نمی کند و می داند آنچه را که خداوند برای او مقدر نموده است،به صلاح او بوده و در مقابل شدتهایی که از آن مقدرات بر او می رسد،صبر می نماید. 5- تقوا پيشه گان هيچ گاه با بدکرداران و کساني که معصيت پروردگار خويش را انجام مي دهند مصاحبت و معاشرت نمي کند. پی نوشت ها 1-نهج البلاغه،خطبه83،ص137. 2-زمر/53. 3-لئالی،ج4،ص235. 4-همان. 5-آل عمران/146. 6-بقره/155. 7-بقره/156. 8-معجم الکبیر،ج3،ص131. 9-بقره/157. 10-نهج البلاغه ،حکمت31،ص628. 11-حجرات/13. 12-مائده/100.