سوال: واژه رمضان از لحاظ لغوی و اصطلاحی به چه معنا است؟ روزه از چه زمانی بر مسلمانان واجب شد؟پاسخ: لغت شناسان در تعریف واژة "رمضان" نوشته اند: رمضان از مادة "رمض" می باشد كه به معنای شدت تابش آفتاب بر خاك است. علت تسمیه آن است كه عرب‌ها ماه را با زمانی كه در آن واقع شود نامگذاری كرده اند. رمضان در زمان شدت گرما بود، از آن جهت رمضان نامیده شد و جمع آن را رمضانات گفته اند. گفته شده است: رمضان از نام های خداوند است. رمضان از ماده "رمض" به معنای سوختگی است، و چون ماه صیام گناهان را می‌سوزاند، بدین اسم مسمّی شد. رمضان نهمین ماه هجری قمری، و یگانه ماهی است كه نامش در قرآن آمده است. در این ماه مسلمانان با آداب خاص روزه می دارند. این كه ماه رمضان برای روزه انتخاب شده، به خاطر آن است كه این ماه بر سایر ماه ها برتری دارد. در این ماه قرآن نازل شده و در روایات آمده است كه همه كتاب‌های بزرگ آسمانی "تورات"، "انجیل" ، "زبور"، "صحف" و قرآن در این ماه نازل شده اند. امام صادق(ع) فرمود: "تورات در ششم ماه رمضان و انجیل در دوازدهم و زبور در هیجدهم و قرآن مجید در شب قدر نازل گردید". قرآن پژوهان و مورخان باور دارند كه روزه در سال دوم هجری بر مسلمانان واجب شد. البته روزه در امت های پیشین بوده است. در قرآن آمده است: "یا أيّها الّذین آمنوا كُتِب علیكم الصیام كما كتب علی الذین من قبلكم لعلكم تتقون؛ ای كسانی كه ایمان آورده اید و روزه بر شما مقرّر شد، چنان كه بر كسانی كه قبل از شما بودند، نوشته شده بود، تا پرهیزكار شوید". از این آیه هم وجوب روزه بر مسلمانان استفاده می شود و هم پیشینه آن در ادیان دیگر. جملة "كما كتب علی الذین من قبلكم" حكایت از آن دارد كه روزه در ادیان دیگر وجود داشته، گرچه مدت و كیفیت آن در ادیان متفاوت بوده است. یكی از نویسندگان در این خصوص می نویسد: از تورات و انجیل فعلی بر می آید كه روزه میان یهود و نصاری بوده و اقوام و ملل دیگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه روزه می گرفته اند، چنان كه در "قاموس كتاب مقدس" آمده است: روزه در تمام اوقات در میان هر طایفه بوده است. نیز از تورات بر می آید كه موسی(ع) چهل روز روزه داشته است. همچنین به هنگام توبه و طلب خوشنودی خداوند، یهود روزه می‌گرفتند. حضرت مسیح(ع) چنان كه از انجیل استفاده می شود، چهل روز روزه داشته است.