«اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ، وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَهِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَهِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ»

«خدایا در این روز برای من درهای بهشت را بگشای و درهای آتش دوزخ را ببند و مرا توفیق تلاوت قرآن عطا فرما ای فرود آورنده وقار و سکینه بر دلهای اهل ایمان.»

شرح دعا (۱) «اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ »
«خدایا در این روز بر روی من درهای بهشت را بگشای.»

منظور از «اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ»چیست؟

در اینجا منظور از اینکه می گوییم خدایا درهای بهشت را بر روی من بگشای این است که خداوند ما را از گناهانی که در طول عمر خویش انجام داده ایم پاک سازد و حسنات و کارهای نیک ما را افزون سازد چرا که تا انسان گنهکار باشد و از خیرات و حسنات به دور باشد، بهشت نیز بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامی دربهای بهشت روی او گشوده می گردد که هیچ گناهی در نامه عمل او نباشد. لذا در دعای این روز از خداوند خواستاریم که درب های بهشت را بر روی ما بگشاید و این دعا لازمه استجابتش توبه از گناهان و بخشش و عفو و رحمت پروردگار عالمیان است. چنانچه امیر المومنان حضرت علی علیه السلام فرمودند :
«اِزْدَحَمُوا عَلَى الْحُطامِ، وَ تَشاحُّوا عَلَى الْحَرامِ، وَ رُفِعَ لَهُمْ عَلَمُ الْجَنَّهِ وَ النّارِ، فَصَرَفُوا عَنِ الْجَنَّهِ وُجُوهَهُمْ، وَ اَقْبَلُوا اِلَى النّارِ بِاَعْمالِهِمْ، وَ دَعاهُمْ رَبُّهُمْ فَنَفَرُوا وَ وَلَّوْا، وَ دَعاهُمُ الشَّیْطانُ فَاسْتَجابُوا وَ اَقْبَلُوا»(۱)

«افسوس که دنیاپرستان بر متاع پست دنیا هجوم آوردند،و برای به دست آوردن حرام یورش آورده و یکدیگر را پس زدند ،نشانه بهشت و جهنم برای آنان بر افراشته ،اما از بهشت روی گردان و با کردار زشت خود به طرف آتش روی آوردند،پروردگارشان آنان را فرا خواند ،اما پشت کرده و فرار کردند و شیطان آنان را دعوت کرد،پذیرفته و به سوی او شتابان حرکت کردند.»

و در جای دیگر نیز فرمودند :
«الفرائض الفرائض ، ادوها الی الله تودکم ای الجنه . ان الله حرم حرما غیر مجهول ، واحل حلالا غیر مدخول، و فضل حرمه المسلم علی الحرم کلها، و شد بالاخلاص و التوحید حقوق المسلمین فی تعاقدها »(۲)
«واجبات،واجبات!در انجام واجبات کوتاهی نکنید تا شما را به بهشت رساند،همانا خداوند چیزهایی را حرام کرده که ناشناخته نیست،و چیزهایی را حلال کرده که از عیب خالی است،و در این میان حرمت مسلمانان را بر هر حرمتی برتری بخشید و حفظ حقوق مسلمانان را به وسیله اخلاص و توحید استوار کرد.»

شرح دعا (۲) « وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ»
«و در این روز درهای آتش دوزخ را بر روی من ببند.»

منظور از« وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ»چیست؟

برای آنکه بدانیم منظور از « وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ» «و در این روز دربهای آتش دوزخ را بر من ببند» چه می باشد، اشاره می نماییم به فرموده خداوند عزوجل در قرآن کریم:
« أَلَمْ یعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یحَادِدْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا » (۳)
«آیا نمی دانند که هر کس با خداوند و رسولش دشمنی نماید آتش جهنم برای اوست که در آن جاودان خواهد ماند.»

پس با توجه به این آیه شریفه در می یابیم که دربهای جهنم هنگامی بر روی انسان بسته می شود که انسان مطیع دستور و فرمان خداوند و رسولش باشد.چرا که آتش دوزخ مخصوص کسانی است که نافرمانی خداوند و رسولش را انجام می دهند . چنانچه امیر المومنین حضرت علی علیه السلام فرمودند :
«فإِنّ الدُّنْیا قدْ أدْبرتْ، وآذنتْبِوداعٍ، وإِنّ الاْخِره قدْ أقْبلتْ، وأشْرفتْ بِاطِّلاعٍ ألا وإِنّ الیوْم المِضْمار وغداً السِّباق، والسّبقهُ _الجنّهُ،والغایهُ النّارُ؛ أفلا تائِبٌ مِنْ خطِیئتِهِ قبْل منِیّتِهِ ألا عامِلٌ لِنفْسِهِ قبْل یوْمِ بُؤْسِهِ ألا وإِنّکُمْ فی أیّامِ أملٍ مِنْ ورائِهِ أجلٌ، فمنْ عمِل فی أیّامِ أملهِ قبْل حُضُورِ أجلِهِ فقدْ نفعهُ عملُهُ، ولمْ یضرُرْهُ أجلُهُ؛ ومنْ قصّر فی أیّامِ أملِهِ قبْل حُضُورِ أجلِهِ، فقدْ خسِر عملهُ، وضرّهُ أجلُهُ،ألا فاعْملُوا فِی الرّغْبهِ کما تعْملُون فِی الرّهْبهِ »(۴)

«دنیا روى بازگردانده و وداع خویش را اعلام داشته است،آخرت روى آورشده و طلایه آن آشکار گردیده است‏آگاه باشید!امروز،روز تمرین و آمادگى،و فردا روز مسابقه است،جائزه برندگان،بهشت،و سرانجام عقب ماندگان آتش خواهد بود[۲]آیا کسى یافت مى‏شود که‏پیش از فرا رسیدن مرگش از خطاهایش توبه کند؟و آیا انسانى پیدا مى‏شود که قبل از رسیدن‏آن روز،عمل نیکى براى خود انجام دهد؟
آگاه باشید!همه در دوران آرزوئى بسر مى‏برید که اجل و مرگ بدنبال دارد با این‏حال هر کس پیش از رسیدن اجلش،در همان دوران آرزوهایش به عمل پردازد،اعمالش‏به او منفعت مى‏بخشد و مرگش به او زیانى نمى‏رساند،و آن کس که در این ایام آرزو،پیش‏از فرا رسیدن اجل در عمل کوتاهى کند گرفتار خسران شده و فرا رسیدن اجل براى وى‏زیانبخش است.

همانطور که به هنگام ترس و ناراحتى براى خدا عمل مى‏کنید . در روزگار خوشی و کامیابی نیز عمل نمائید.»

پس باید از خواب غفلت بیدار شده و این سخنان ارزشمند را آویزه گوش نمود،زیرا وقت تنگ و مرگ نزدیک است و درب های جهنم بر روی گناهکاران باز و آتش آن بر روی آنان زبانه می کشد ،لذا در این روز که از خداوند درخواست بسته شدن دربهای جهنم را بر روی خویش داریم،لازمه آن،عمل به دستورات ذات اقدس پروردگار و دوری از معاصی و نافرمانی اوست و این درخواست ما یک نوع عذرخواهی وطلب بخشش از خداوند عالمیان است زیرا تا زمانی که انسان به گناه و معاصی آلوده است،آتش دوزخ نیز بر او واجب می باشد.

شرح دعا (۳)« وَوَفِّقْنى فیهِ لِتِلاوَهِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَهِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ»
«و مرا در این روز توفیق تلاوت قرآن عطا فرما ای فرود آورنده وقار و سکینه بر دلهای اهل ایمان.»

تلاوت قرآن و نورانیت
قرآن کلامی است که تمام آیاتش مملو از نور هدایت و حیات ابدی است ،به طوری که نظر نمودن به آن نور نه به معنای نوری که در دنیا مشاهده می نماییم. باشد بلکه فراتر از آنچه که ما در ذهن خود تداعی می کنیم،به طوری که احادیث بسیاری در فضایل و مناقب قرآن بیان گردیده که هر یک بیانگر بزرگی و عظمت قرآن است.چنانچه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند :
« فضل القرآن على سائر الکلام کفضل الله تعالى على خلقه»(۵)
«برتری قرآن بر دیگر سخنان ،همچون برتری خدا بر خلق خود است.»

و امام سجاد علیه السلام نیز فرمودند :
« لو ماتَ مَن بَینَ المَشرِقِ والمَغرِبِ لَما استَوحَشتُ بعدَ أن یکونَ القرآنُ مَعی»(۶)
«اگر همه مردم از شرق تا غرب عالم بمیرند ،با وجود قرآن در کنار من ،هرگز احساس وحشت و تنهایی نمی کنم.»

و قرائت قرآن نیز از فضائل و اثرات بسیار زیادی برخوردار است.به طوری که کسی که قرآن می خواند ،زبان او به حق تکان خورده و دهانش به حق باز شده و صدایش به حق شنیده است و همین آثار و برکات بسیار زیادی دارد.چنانچه رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
«نوروا بیوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی لکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئی نجوم السماء لاهل الدنیا»(۷)
«خانه های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید و آنها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارا کردند، در کلیساها و عبادتگاههای خود نماز کنند ولی خانه های خویش ار معطل گذارده اند (و در آنها عبادتی انجام ندهند) زیرا که هر گاه در خانه بسیار تلاوت قرآن شود خیر و برکتش زیاد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد.»

« اَحسِنُوا تِلاوَهِ القُرءَانِ فَاِنَّهُ اَنفَعُ القِصَصِ، وَاستَشفَعُوا بِهِ فَاِنَّهُ شِفَاءُ فی الصُّدور»(۸)
«قرآن را نیکو و با دقت تلاوت کنید زیرا که سودمندترین داستان است و از آن شفا بجویی،زیرا که شفای سینه هاست.»
لذا در این روز از خداوند به حق آرامش بخشی و بزرگواریش خواستاریم که تلاوت کلامش را نصیب ما گرداند.»

نکته ها
۱-که تا انسان گنهکار باشد و از خیرات و حسنات به دور باشد، بهشت نیز بر او حرام خواهد بود و تنها هنگامی دربهای بهشت روی او گشوده می گردد که هیچ گناهی در نامه عمل او نباشد.
۲- که دربهای جهنم هنگامی بر روی انسان بسته می شود که انسان مطیع دستور و فرمان خداوند و رسولش باشد و از نافرمانی خداوند بپرهیزد.
۳- قرآن کلامی است که تمام آیاتش مملو از نور هدایت و حیات ابدی است ،به طوری که نظر نمودن به آن نور ،تلاوت آن نور و عمل نمودن به آن نیز نور می باشد.

پی نوشتها:
۱-نهج البلاغه ،خطبه ۱۴۴،ص۲۶۶
۲- نهج البلاغه ،خطبه ۱۶۷،ص۳۲۰
۳-توبه/۶۳
۴- نهج البلاغه ،خطبه ۲۸،صص۷۶-۷۸
۵-بحار الانوار،ج۹۲،ص۱۹،ح۱۸
۶-اصول کافی،ج۲،ص۶۰۲،ح۱۳
۷-اصول کافی ،جلد ۴
۸-غرر الحکم،ح۲۵۴۳